Dyrektywa plastikowa

 

Ilość plastiku w przyrodzie, w tym także mikroplastik w powietrzu i wodzie pitnej oraz powszechne zanieczyszczenie środowiska to nie hasła z futurystycznego filmu, ale nasza codzienność. Ilość plastikowych śmieci produkowanych każdego dnia jest zastraszająca, a czas ich rozkładu wynosi nawet 1000 lat. Szacuje się, że na świecie jest ponad 100 mln ton odpadów z plastiku.

 

W reakcji na zaistniałą sytuację w dniu 5 czerwca 2019 roku Unia Europejska wprowadziła Dyrektywę Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2019/904 (zwaną Dyrektywą plastikową, dyrektywą SUP – Single Use Plastics) w sprawie ograniczenia wpływu na środowisko naturalne niektórych jednorazowych produktów wykonanych z tworzyw sztucznych. W Polsce dyrektywa weszła w życie dnia 3 lipca 2021 roku, jednak minister

 

Czego dotyczy dyrektywa?

Z założenia dyrektywa plastikowa ma za zadanie ograniczyć nadmierną emisję plastiku, promować gospodarkę tworzyw sztucznych w obiegu zamkniętym, czyli znany wszystkim recykling oraz upowszechniać wykorzystywanie w zamian surowców alternatywnych pochodzenia roślinnego.

Artykuł 5 SUP przewiduje zakaz obrotu dziesięcioma produktami plastikowymi jednorazowego użytku, stosowanymi w głównej mierze w branży gastronomicznej i HoReCa. Zakaz obejmuje produkcję opakowań na wynos typu menubox, lunchbox i kubków z polistyrenu ekspandowanego, plastikowych pokrywek, sztućców, słomek, mieszadełek i talerzy.

Dyrektywa nakłada także na przedsiębiorców produkujących opakowania jednorazowe, sprzedawców hurtowych i detalicznych oraz firmy z sektora gastronomicznego wykorzystujące takie pojemniki, obowiązek wprowadzenia dodatkowych opłat za sprzedaż jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych niepoddanych recyklingowi, tzw. Plastic Tax.

SUP nie dotyczy jednak wszystkich surowców, z których wykonane są pojemniki jednorazowe. Wśród produktów, których zakaz nie obejmuje, są takie, które wykonano z polipropylenu (PP), politereftalanu etylenu (PET) recyklingowanego tworzywa PET (PETr), polistrenu (PS), folii polistyrenowej podwójnie orientowanej OPS, spienionego polipropylenu (XPP, EPP). Ponadto wszystkie opakowania jednorazowe z puli nieobjętej zakazem wprowadzone do obrotu, muszą posiadać stosowne oznaczenia, w tym informacje o rodzaju tworzywa, z jakiego zostały wykonania oraz sposobie jego utylizacji.

 

Obowiązki producentów

Artykuł 8 SUP natomiast nakłada na producentów obowiązek pokrycia kosztów związanych z ochroną środowiska, w tym działania oraz kampanie promujące ekologię (przedsiębiorca może takie działania prowadzić we własnym zakresie lub przekazać daną kwotę do lokalnego urzędu Marszałkowskiego); koszty związane ze zbieraniem i sprzątaniem odpadów pochodzących z wymienionych wyżej z produktów jednorazowych; wydatki związane z ewidencją i sprawozdawczością.

Koszty te mają stanowić 2% wartości netto wprowadzonych do obrotu opakowań.

 

Harmonogram wprowadzania Dyrektywy plastikowej

od 3 lipca 2021 r. zakaz wprowadzania do obrotu 10 plastikowych produktów jednorazowego użytku,

Od 3 lipca 2021 roku wszystkie kubki jednorazowe, plastikowe, jak i papierowe, muszą być oznakowane określoną grafiką,

od 3 stycznia 2025 r. nakrętki i wieczka plastikowe będzie można wprowadzić do obrotu tylko pod warunkiem, że będą one przymocowane na stałe do butelek i pojemników

od 2025 r. wszystkie butelki plastikowe muszą być wykonane w minimum 25% z materiału pochodzącego z recyklingu, a od 2030 r. – w 30%;

do 2025 r. poziom zbiórki i recyklingu plastikowych butelek na napoje jednorazowego użytku ma wynieść 77%, a do 2029 r. – 90%.

 

Dyrektywa VS branża gastro

Firmy czekają duże zmiany. Obowiązki nałożone na przedsiębiorców operujących opakowaniami jednorazowymi z tworzyw sztucznych mogą odbić się na przychodach wielu firm z branży przemysłowej, gastronomicznej i sektora HoReCa. Skutki w portfelu odczują także końcowi odbiorcy – konsumenci zamawiający potrawy na wynos, którzy dopłacą więcej do opakowań. Eksperci szacują, że w ciągu najbliższych lat dodatkowe nakłady finansowe mające na celu wdrożenie SUP sięgną nawet 25 mld PLN. Może to w finale spowodować konieczność restrukturyzacji wielu przedsiębiorstw, a nawet upadek niektórych z nich.

 

Nadzieja dla ekologii

• W 2016 roku naukowcy z Politechniki w Kioto i Uniwersytetu Keiō odkryli szczep 201-F6 b - Ideonella sakaiensis – gatunek bakterii, która jest w stanie metabolizować poli(tereftalan etylenu), tworzywo sztuczne powszechnie znane jako PET. (źródło Wikipedia). Bakteria dosłownie w kilka godzin trawi plastik pochodzący z ropy naftowej za pomocą enzymu odpowiedzialnego za rozkład tworzywa sztucznego na proste biopolimery.
• W 2021 roku natomiast naukowcom z Uniwersytetu w Edynburgu, dzięki zmodyfikowanej genetycznie bakterii Escherichia coli udało się przekształcić produkt przetwarzania opakowań PET – kwas teraftalowy, w wanilinę – cenną substancję chemiczną, stosowaną w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym i kosmetycznym, odpowiedzialną za charakterystyczny smak i aromat wanilii.

 

Aby zadbać o przyszłość naszej planety, należy wprowadzić wszelkie możliwe metody prowadzące do eliminacji tysięcy ton plastikowych śmieci, przez skuteczny recykling, wprowadzenie i egzekwowanie przepisów środowiskowych, po prace badawcze nad mikrobami rozkładającymi tworzywa sztuczne.

 

Jeśli chodzi o regulacje prawne ,na dzień dzisiejszy ustawa jeszcze nie jest uchwalona w naszym kraju.